Land van minderheden,
land van verwarring

Conner Rousseau, Molenbeek en België

U komt wellicht net terug van Mars, indien u de voorbije dagen niets gehoord of gelezen hebt over een interview van Conner Rousseau in het weekblad Humo.

De voorzitter van ‘Vooruit’ praatte daarin voluit over van alles en nog wat, maar hij deed ook deze ene uitspraak die dan door Humo als titel gebruikt werd: “Ik voel me niet in België als ik door Molenbeek rijd".

Die uitspraak vormde een antwoord op deze - in veel commentaren vergeten - aanzet van Humo: “Drie kwart van de Fransen zegt dat ze het gevoel willen hebben dat ze in hun eigen land wonen.”

Nu is dat het soort uitspraken dat je van ‘gewone mensen’ haast elke week wel te horen krijgt. Het betreft ook niet alleen Molenbeek. Ik schrok me een hoedje toen ik nadat ik in 2010 verhuizen moest omdat de Antwerpse eigenaar mijn woonst in Schaarbeek verkocht omdat de andere huurders – twee Marokkaanse verpleegsters met een full time job – hun huur te onregelmatig betaalden, als binnenlandse vluchteling voor de torenhoge huurprijzen in Brussel, in het Ardense Limbourg belandde en de mensen hier hoorde fulmineren over Verviers. Een Schaarbeek bis, met in het centrum nog weinig ‘echte Belgen’. Wie er wel woont, is te merken aan de opschriften van winkels en cafés: Turken, Congolezen, Angolezen en zowat alle andere zuiderse nationaliteiten. Resultaat: veel inwoners van Limbourg hebben het gehad met Verviers en rijden voor winkels en diensten liever wat verder, naar het nochtans anderstalige Eupen waar het er nog minder ‘exotisch’ en vooral aangenaam rustiger, aan toe gaat.

“Ik voel me niet in België als ik door Molenbeek rijd".

Wat zou er mis kunnen zijn met die uitspraak ? Al eens in Molenbeek geweest ? Ik kwam er vroeger bij dag en (wegens een Chileense vriendin) nacht. Het is er effectief niet meer het België zoals de meeste Belgen dat hun leven lang gekend hebben. Je waant je er vaak in Marokko. Door de taal, waar Rousseau zoals we zullen zien, op hamert. Maar vooral door de klederdracht. En het eerste wat opvalt: heel veel moslims. Belgen ? Volgens sommigen hun paspoort wel. Maar als het hen goed uitkomt – zoals onlangs bij een jongeman die in een krant geïnterviewd werd over zijn job bij de V.N of bij een vroegere vriendin, dochter van een Belgische moeder en een Marokkaanse vader – beroepen ze er zich graag op Marokkaans te zijn. Als er van positieve discriminatie kan geprofiteerd worden – bij het bekomen van jobs in het onderwijs bv. - uiteraard ook.

Toch was na de uitspraak van Rousseau het Belgische mediakot te klein. Vanaf dinsdagavond volgde een zelden geziene stroom aan reacties. Zowel in de Frans- als in de Nederlandstalige pers: De Standaard, HLN, VRT, Le Soir, RTBF, La Libre, L’Avenir … Enzoverder … De oorlog om Oekraïne woedt weliswaar nog altijd, maar Poetin, Zelenski en Biden moesten even op de achtergrond verdwijnen voor de ‘slag om Molenbeek’.

Kranten lieten allerlei Molenbekenaren hun verontwaardiging ventileren. Politieke tegenstanders spraken schande. Analisten van het politieke theater fileerden Rousseau zijn woorden tot op het bot en maakten heelder intentie-processen op – Rousseau wil Vlaams Belang-stemmers terughalen (zonder dat men bv. vergat te vermelden hoe ook in Frankrijk arbeiders massaal (67 % !) Le Pen stemden, waarom toch ?), waarna meestal een scherpe veroordeling volgde. (zie bv. Wat zit er achter de controversiële Molenbeek-uitspraak van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau? | VRT NWS: nieuws)

Volgens Kamerfractieleider en voorzitter van de Brusselse PS-federatie, Ahmed Laaouej, waren de “uitspraken onaanvaardbaar, stigmatiserend en xenofoob». Dat komt dan van de man die als het zo verder gaat, mee de oorzaak wordt van een scheuring in de PS tussen een Brusselse en een Waalse PS waarbij de Waalse wel, maar de Brusselse PS door haar moslimaanhang, niet meer vrijzinnig zijn kan. Laaouej houdt bv. in Brussel het verbod op onverdoofd slachten tegen. Conner Rousseau oogst kritiek met uitspraken over Brussel: «Uitspraken zijn xenofoob» (msn.com)

Vreemd genoeg pikte geen enkel buitenlands medium iets van de ‘Molenbeek-heisa’ op. Een bevinding die de binnenlandse hoofdrolspelers in het drama tot enige bescheidenheid had kunnen aanzetten. De drang om zich af te zetten tegen een politieke concurrent, om de eigen achterban naar de mond te praten, of gewoon om zich als ‘gutmensch’ te positioneren tegen een partijvoorzitter die nu wel alle contact met de werkelijkheid kwijt moest zijn, bleek gewoon te groot.

J.P. Everaerts


Op zoek naar een ‘verdwenen boek’

Anno 2016 kwam een Brusselse ‘schepen’ van Groen ook al tot de conclusie dat heelder wijken in Brussel buiten België lijken te liggen. Annalisa Gadaleta schreef daarover zelfs “een ophefmakend” - maar ware het niet dat er nog zoiets als een Mediadoc-documentatiedienst bestaat, alweer vergeten - “boek”. Onder deze niet mis te verstane titel: “Je waant je hier in de Maghreb”. Een boek waar anno 2022 geen afbeelding van te vinden is via Google …

Wel is op het Web het begin te vinden van welgeteld één bijdrage er over: een artikel uit Het Nieuwsblad van 11/11/2016. Dat opent zo: “Niemand had haar boek gelezen, maar toch werd ze al verweten voor ‘racist’. Schepen Annalisa Gadaleta (Groen) durft de problemen in haar gemeente te benoemen, maar schuift ook oplossingen naar voor. Inzetten op vrouwen, bijvoorbeeld."

De gedrukte, hier teruggevonden versie van ‘zusterkrant’ De Standaard bracht op 12/11/2016 over “het boek ‘Je waant je hier in de Maghreb’” en onder de krantentitel “Je kan Molenbeek beschouwen als een klein Marokko”, ook een ‘soort’ interview. Het was niet duidelijk of journalist Yves Coudron (dezelfde van het Nieuwsblad) zelf met Gadaleta sprak of zich baseerde op een interview met “een Franstalige krant”. Kern van de kritiek van Gadaleta betrof haar vaststelling dat “nieuwkomers hier een patriarchaat meegebracht hebben dat typisch is voor rurale gemeenschappen, conservatief en met veel sociale controle.” “Zoiets heeft geel plaats in een metropool.”

Gadaleta die zelf in Molenbeek woonde, verklaarde verder: “Je kan onze gemeente beschouwen als een klein-Marokko, net zoals je Sint-Joost-ten-Node als een klein Turkije kan zien, of de wijk Matonge als een klein Congo. Dat is geen verwijt, maar een vaststelling.”

Gadaleta wou de vrouwen in Molenbeek uit hun isolement halen en emanciperen – voor jongeren wordt er wel één en ander gedaan maar “vrouwen worden over het hoofd gezien” stelde ze - en streven naar meer sociale mix in de wijken. “Zo krijg je vanzelf ook een diverser publiek in de scholen.”

RUE DE L'ABONDANCE Rue de l'Abondance - Belgique 1995 - sur Cinergie.be

In Marie-Hélène Massin haar mooie documentaire “Rue de l’Abondance” (‘Overvloedstraat’), een straat in Schaarbeek waar veel Turken wonen - er is daar in de buurt ook een wijk met veel gezellige Turkse restaurants die men ‘Klein Istanbul’ noemt – kon je anno 1995 een aardige jonge ‘Belgo-Turk’ (zie foto) expliciet de Belgen horen vragen om niet weg te trekken, om er te blijven wonen. Maar dat lukt vaak niet in wijken zodra die een bepaalde aantrekkingskracht op migranten van een bepaalde ‘gemeenschap’ ontwikkeld hebben.

Vermits er quasi niets over het boek van Gadaleta op het web te vinden is, werd ook even gegoogeld op de naam van de politica van Italiaanse afkomst. Zo werd dit korte (2 minuten) interview gevonden bij Bruzz.be van maart 2021: “5 Jaar na de aanslagen: Met Annalisa Gadaleta door Molenbeek: 'De fundamentele problemen zijn er nog steeds'”:

Annalisa Gadaleta: 'Huwelijk houdt mensen in hun klasse' | BRUZZ

Nog wat verder zoekende blijkt het bewuste boek van de ook Nederlandstalige Gadaleta er eentje te zijn dat in het Frans geschreven werd onder de titel “Entretien à Molenbeek - La dérive fondamentaliste du quartier le plus redouté d’Europe”.

Straffe titel, maar die verwijst dan ook naar de zware terreuraanslagen in Parijs en Brussel door islamitische jongeren uit Molenbeek.

Bij andermaal Bruzz.be (5/12/2016) valt één en ander te vernemen over de ophef die het boek veroorzaakte: “Naast de lokale PS-afdeling nam ook Ecolo al meermaals afstand van de inhoud van het boek. “Clichébevestigend, absoluut niet constructief en stigmatiserend voor de Molenbeekse bevolking”, klinkt het.”

Bruzz.be vermeldde dat Gadaleta in haar boek “onder meer wijst op het feit dat de Marokkaanse gemeenschap in Molenbeek ‘vrouwen uit Marokko importeert’ om zo vastgeroeste tradities in stand te houden.”

Vervolgens kwamen enkele critici aan het woord: “Jamal Ikazban, van oppositiepartij PS in de Molenbeekse gemeenteraad, spreekt van een “vuilbakboek vol met islamofobe en racistische clichés”, dat de Molenbeekse bevolking stigmatiseert. Maar ook binnen de eigen lijst wordt afstand genomen van Gadaleta’s visie. Schepen van Sociale Integratie Sarah Turine (Ecolo) spreekt van “blunders en fouten” en verwacht excuses van Gadaleta. Ook haar woordvoerster Rajae Maouane is “gechoqueerd en gekwetst”.

Bruzz.be wist eind 2016 ook te melden dat “volgens de RTBF de partijen Groen en Ecolo eind vorige week samen zaten om de heisa te bespreken, maar ze geraakten het niet eens over eventuele maatregelen. Gadaleta was zelf nog niet bereikbaar voor commentaar, maar Groen liet weten geen afstand te nemen van het boek.

"Bepaalde zaken werden uit hun context getrokken. Zo is Gadaleta niet hard voor de Marokkaanse gemeenschap, maar wel voor de regering die nagelaten heeft de nodige voorwaarden te creëren voor een goede integratie. Ze viseert zeker niet de Marokkaanse gemeenschap. Wie het boek volledig leest, weet dat", aldus een medewerker van Groen.

Bij Bruzz.be is ook een interview met Gadaleta te lezen. Titel: “Huwelijk houdt mensen in hun klasse”

2016-2022: 6 jaar zijn we nu later en de reacties de voorbije dagen op het ene zinnetje van Conner Rousseau maakten overduidelijk dat de tenen van velen nog altijd even lang en even gevoelig zijn terwijl door de altijd maar verder gaande én nu door de Europese Unie zelfs nog aangezwengelde immigratie uit Noord-Afrika, de maatschappelijke problemen er zeker niet op verminderd zijn. Waar moet dat finaal toe leiden als wantoestanden zelfs niet eens bekritiseerd mogen worden ? JP Everaerts

P.S. Voor nog meer lectuur uit het vorige decennium over de migratieproblemen kan men terecht in boeken zoals “Kroniek van een aangekondigd onheil, radicale islam in Vlaanderen” (2012) – het getuigenis van de ontslagen Boomse straathoekwerker Peter Calluy over zijn ervaringen met o.a. ‘Sharia4Belgium’ - en “Undercover in Klein-Marokko” (2016) waarin de van Marokkaanse afkomst zijnde Hind Fraihi als onderzoeksjournalist van binnenuit keek naar de ontwikkelingen in Molenbeek.

Ook de oud-burgemeester van Molenbeek, Philippe Moureaux stelde in 2016 zijn “De Waarheid over Molenbeek” te boek en EPO publiceerde in 2017 van Hans Vandecandelaere “In Molenbeek”.

Molenbeek of voluit ‘Sint-Jans Molenbeek/Molenbeek-Saint-Jean’: het is wellicht de meest te boek gestelde gemeente van heel België. Eentje met een recent opvallend sterke bevolkingsgroei: van 71.000 inwoners in 2000 naar bijna 100.000 nu. 98.112 om precies te zijn op 01/01/2021. ‘Goed’ voor een bevolkingsdichtheid van 16.336,71 inwoners/km². Wie zo’n bevolkingsgroei én dichtheid, wil kunnen blijven in goede banen leiden, moet een Grote Tovenaar zijn, maar hier wel geen Blanke …

Dan te bedenken hoe bescheiden het ooit begon. In lang vervlogen “pre-christelijke tijden”zo leert Wikipedia “werd er een waterbron vereerd bij het gehucht aan een doorwaadbare plaats aan de Malebeek. De Germanen plaatsten haar onder de hoede van godin Freya, die zich bij de kerstening transformeerde tot Sint-Geertrui. Niet toevallig was dit de dochter van de stichtster van de Abdij van Nijvel, tot wier gebied de Molenbeekse nederzetting behoorde. Op zegels en andere afbeeldingen prijst ze het heilzame water uit haar putten aan met een beker in de hand.” Later werd de patroonheilige van ‘Meulebeeck’ (zoals het op de bekende Ferrariskaart staat aangeduid) Sint Jan de Doper. Hoeveel islamitische en andere inwoners van het vroegere dorp zouden dat nu nog weten ?