Beroemde Walen

John
Merlin
De rolschaats is uitgevonden door klokkenmaker John Joseph Merlin uit Huy. Rond 1760 verving hij het metaal in een paar ijs-schaatsen door metalen wielen op een houten drager. Hij gaf ooit in London een demo terwijl hij viool speelde, maar reed pardoes een grote staande spiegel kapot, waardoor hij bijna gedood werd.
Rennequin
Sualem


Deze hydraulica-pionier uit Jemeppe-sur-Meuse maakte in 1668 in de rivier Hoyoux bij kasteel Modave een serie raderen die water 50 meter hoger brachten. Hij werd daarna bij de Franse koning Louis XIV koninklijk ingenieur van paleis Versailles. Daar voerde hij water onder druk naar de fonteinen. Om genoeg druk te krijgen bracht hij water met 14 van zijn Waalse raderen 163 meter omhoog.
P.J.
Redouté
Toen in 1840 de Waalse schilder/tekenaar P.J. Redouté (geboren in Saint-Hubert) stierf, liet hij duizenden werken na. Hij werd wereldberoemd met zijn rozentekeningen. Redouté was o.m. in dienst van de Franse koningin Marie-Antoinette en van Napoleons eerste en tweede vrouw. Er is een Centre Pierre-Joseph Redouté in Saint-Hubert.
Adolph
Sax
De naam saxofoon komt van Adolph Sax, in 1814 in Dinant geboren. Hij ontwierp en produceerde muziekinstrumenten, maar deed ook vele andere uitvindingen. Sax, die al vroeg naar Frankrijk vertrok, werd vaak beschuldigd van plagiaat, voerde vele rechtszaken en werd enkele keren geruïneerd. Hij had 11 kinderen en stierf in 1894 met veel schulden. Meer info
Karel de Grote
Velen denken dat Karel de Grote een Duitser was. Of is het Waal, die rond 750 in Herstal bij Liège geboren is? De Wikipedia schrijft: "geboorteplaats onbekend". Maar de Universiteit van Liège meldt dat hij in Liège geboren is, evenals de provincie Liège en een Engelse webencyclopedie en een Belgische toeristensite. Karel was hoe dan ook bekend in Wallonië, want hij ging geregeld op jacht in de Ardennen, schrijft prof. dr. Mostert in In de Marge van de beschaving.
Zenobe Gramme

 
Zenobe Gramme werd in Jehay bij Liège geboren in 1826. Hij was timmerman maar ging op zeker moment werken bij de Franse zilversmid Christofle. Om het verzilveren van bestek te versnellen bedacht hij een machine die elektrolyse gebruikte. Iemand wees hem erop dat tijdens het draaien van de machine de stroomrichting veranderde. Gramme besefte de potentie en patenteerde de eerste elektrische motor. Hij stierf in 1901 en kreeg standbeelden in Parijs en Liège.
Ernest Solvay

 
Ernest Solvay (1838-1922) werd geboren in Rebecq (Brab. wall.). Hij ontdekte een goedkope manier om soda te maken (o.m. voor de glasproductie) en begon met zijn broer eigen sodafabrieken. In 1900 werd zijn procedé al gebruikt voor 95% van de industriële soda ter wereld. Het stadje van zijn eerste Amerikaanse fabriek heet Solvay (NY). De Solvay-groep heeft nu 70 fabrieken. Ernest Solvay was goed voor zijn mensen (hij bouwde de eerste sociale woningen), en hij was ook filantroop en senator.
Georges Simenon

 
De Franstalige schrijver Georges Simenon werd in 1903 in Luik geboren. Daar was hij journalist bij de Gazette de Liège, maar zijn schrijverscarrière begon pas goed toen hij naar Parijs verhuisde. De schrijver woonde enige tijd in de VS maar hij stierf in Zwitserland. De Maigret-romans vormen maar een deel van zijn oeuvre van 450 titels. Simenons zoon wil een museum voor zijn vader te beginnen, in de wijk Outremeuse, schrijft Le Soir. In Luik staat een borstbeeld van de schrijver (foto).
Nestor
Martin

 
Nestor Martin, geboren in Saint-Hubert als zoon van een koper-ambachtsman, begon in 1849 een kopergieterij in Huy. In diezelfde plaats ging hij in 1854 ook ovens maken. De zaak had al snel dochters in Saint-Hubert, Argentinië, Canada, Frankrijk en China. In 1872 kwam Martin met emaille ovens, een best-seller. Na Nestors dood in 1916 zette zoon Arthur (overleden in 1924) de zaak voort, daarna diens zoon Arthur II (overleden in 1979). Nestor Martin is nog steeds een groot haardenmerk.
Cesar Franck
De klassieke componist César Franck werd in 1822 in Liège geboren, waar hij aan het conservatorium studeerde. In Parijs schreef hij zijn eerste orgelwerken. Franck veranderde de rol van de organist in de kerkelijke wereld. Hij leidde een hele generatie organisten op, waarbij hij vooral veel aandacht schonk aan improvisatie, wat vernieuwend was in die tijd. Hij overleed in 1890.
Django Reinhardt

De zigeuner-jazzgitarist Jean "Django" Reinhardt werd in 1910 geboren in een caravan in Liberchies (Pont-à-Celles, Hainaut). Hij leerde zichzelf banjo en viool spelen voor hij de gitaar ontdekte. Op zijn 13de speelde hij al in cafés en bars, op zijn 18de maaktij zijn zijn eerste plaat. Django wordt gezien als een van de grootste jazzgitaristen ooit. Hij behaalde zijn grootste successen toen hij in Frankrijk woonde. Reinhardt stierf in 1953.
Constant Loiseau
Constant Loiseau, die de optometer uitvond, werd in Namur geboren in 1838. Als oogarts in het leger had hij veel te maken met jongeren die deden of zij niet goed konden zien. Daarom bedacht hij de optometer, die een aantal oogafwijkingen kon aantonen (en ook het ontbreken daarvan). De uitvinding leidde uiteindelijk tot het beter aanmeten van brillen. De optometer werd in 1918 vervangen door betere apparatuur.
Loiseau stierf in 1890 in Leuven.
Elvis
Pompilio
De mode-ontwerper Elvis Pompilio werd geboren in Liège in 1961. Hij werd vooral bekend met zijn bijzondere hoeden, maar maakte ook allerlei andere ontwerpen, voor o.m. Dior, Valentino, Chanel, Hugo Boss. En voor klanten als Joan Collins, Madonna, Axelle Red, Amélie Nothomb en koningin Beatrix. Pompilio heeft juist een nieuwe boetique geopend op de Zavel in Brussel.
Michael Bihain

Michael Bihain was slager en timmerman, maar ging binnenhuis-architectuur studeren op het Saint-Luc in Luik, en in Engeland. Hij ontwierp voor het Franse merk Chizat computermeubels en won daarmee de Aide Prize for Innovation in Design. Na allerlei opdrachten in het buitenland keerde hij terug naar België, ontwierp interieurs voor publieke organisaties en particulieren, maakte o.m. handtassen, sieraden en gebruiksvoorwerpen. Bihain geeft nu ook les aan Saint Luc en exposeert regelmatig in het buitenland.
Delphine Quirin
Delphine Quirin houdt van hoeden, al sinds haar kindertijd. Ze studeerde kunstgeschiedenis aan de universiteit in Liège, en begon in die stad in 1969 een designstudio. Buiten hoeden maakt ze ook ander accessoires. Vaak in mohair en wol. Met tijdloze dessins en kwaliteit. Haar klanten bevinden zich in Europa, Japan en de VS, waar ze vele verkooppunten heeft, buiten haar winkel in Liège, die er nog steeds is. Ook de website mag er zijn.
Olivier
Strelli

De mode-ontwerper Olivier Strelli kreeg zijn opleiding op de textielschool in Tournai. Hij studeerde ook aan de London School of Economics. In 1975 maakte hij een eerste serie shirts in felle kleuren, die onmiddellijk een succes werd. Andere kledingstukken volgden, steeds met bijzondere patronen en stoffen. Tot zijn klantenkring behoorden de Belgische koningin, het Franse voetbalteam, de Rolling Stones en veel andere sterren, politici en sporters. Strelli heeft veel winkels in België (o.m. in Liège) en Frankrijk en woont nu in Brussel.
Hélène
Dutrieu



 
De eerste vrouwelijke piloot was de Waalse Hélène Dutrieux (1877-1961). Ze werd geboren in Tournai en ging jong met haar broer het circus in. Na haar huwelijk verhuisde ze naar Parijs, waar ze beroepswielrenster werd (en een Europees record haalde). Ze ging daarna motorrijden en werd de eerste vrouw die een wall of death op de motor over durfde. In 1908 nam ze vliegles en in 1910 werd ze de eerste pilote die met een passagier vloog. Ze won ook de Femina Cup (vluchthoogte en -duur). Hélène ontving het Légion d’Honneur.
Jean-
Joseph
Etienne Lenoir

 
Jean-Joseph Etienne Lenoir (1822-1900) werd geboren in Musson (pr. Lux.). Hij studeerde elektrotechniek in Parijs. Hij verbeterde de telegraaf, maar werd het meest bekend door zijn uitvinding van de interne verbrandingsmotor, een 1-cilinder tweetakt die draaide op een mengsel van kolengas en lucht. Franse en Engelse auto's reden ermee. In 1863 bedacht Lenoir een auto met een benzinemotor en een primitieve carburateur, waar de tsaar er enkele van kocht. Lenoir stierf in Parijs.
Dominique
Pire
 
De Nobelprijs voor de Vrede ging in 1958 naar Dominique Pire, een dominicaner monnik die in 1910 werd geboren in Leffe (bij Dinant). In de tweede wereldoorlog zat hij in het verzet; hij werd na afloop onderscheiden voor het helpen van vluchtelingen. Later bouwde hij vluchtelingendorpjes in Duitsland en Oostenrijk. Hij richtte ook de Université de la Paix op en de Iles de la Paix. Pire stierf in 1969, de organisaties bestaan nog.
Clovis I
 
Clovis I (465 – 511) was de eerste Koning der Franken. Hij werd geboren in de buurt van wat nu Tournai (Hainaut) is. Hij verenigde allerlei Frankische stammen in één koninkrijk, rond 509. Clovis I werd in Reims katholiek gedoopt (afb.). Daar werden zijn later zijn opvolgers ook gekroond tot Koning van Frankrijk. Toen Clovis I stierf had zijn koninkrijk ongeveer de grenzen van het huidige Frankrijk. Hij was de eerste van de Merovingische dynastie die 200 jaar zou regeren in Frankrijk.
Het Huis de Ligne
 
Het huis de Ligne is een oud adellijk geslacht van "Waalse" bodem. De naam verwijst naar het dorp Ligne in Hainaut. De familie bezit sinds 1311 het Kasteel van Belœil (foto). Na de Belgische Revolutie kreeg Eugène de Ligne de Belgische kroon aangeboden, maar hij bedankte. De prinselijke familie heeft recht op een speciale protocollaire status, en het predicaat hoogheid. De familie mag de leden van de koninklijke familie dan ook tutoyeren.
Lambert
de
stotteraar
 
De priester Lambert de stotteraar was een van de eerste katholieke feministen. Hij werd geboren in Liège rond 1149. Hij was de eerste in Europa die begijnhuisjes bouwde voor vrome vrouwen. Sommige bestaan nog steeds, zoals in Brugge (foto). In 1180 werd Lambert in Rochefort opgesloten door de prins-bisschop maar hij kreeg gratie van de paus en ging weer preken in Liège. Daar stierf hij rond 1182. Lambert ligt begraven in de Saint-Christophe kerk.